I Am Greta

De ironie van deze film kan moeilijk onopgemerkt blijven. Greta Thunberg, die in haar betoog steeds de aandacht wil leggen op de ontegensprekelijke wetenschappelijke feiten van klimaatopwarming in plaats van op haar eigen persoon, is nu het voorwerp van een film. Een cynisch recensent zou daarmee I am Greta van Nathan Grossman vrij snel kunnen afschrijven als hypocriet in zijn wezen, als een bewijs dat ook Greta nep is. Wie I am Greta uitzit komt er echter snel achter dat dit meisje, die de steeds maar feller brandende aarde op haar nog zo jonge rug torst, niet in staat is om een rol te spelen. Greta is Greta.

Voor wie de afgelopen twee jaren niet in een uithoek van de wereld heeft doorgebracht, is een plot synopsis overbodig: We weten dat Greta uitgroeide van eenzame klimaatprotester tot boegbeeld van een nieuwe generatie klimaatactivistische jongeren wereldwijd. Wat we nog niet wisten is welke persoon er precies schuilgaat achter deze acties en hoe een 15 jarige het ervaart om verantwoordelijk te worden voor het afwenden van de mogelijk grootste nakende crisis uit de geschiedenis. En o ja, hoe voelt u zich als kijker erbij dat we die verantwoordelijkheid overlaten aan die 15-jarige?

Wat de meesten onder ons al wisten over Greta is dat ze het Asperger syndroom heeft. Deze vloek maakt sociaal contact voor haar moeilijk, maar is anderzijds een zegen omdat het haar toelaat de wereld met een voor ons ongekende focus te zien. Vanuit een psychologisch standpunt is het immers ons gebrek aan langetermijndenken die ervoor zorgt dat we er niet in slagen het klimaatprobleem aan te pakken, terwijl we bijna allemaal weten dat er een ongeziene catastrofe op ons afkomt. We stammen immers af van een meute holbewoners wie het worst kon wezen hoe warm het zou zijn binnen 10 jaar. Er moest eten op de plank, en wel vandaag. Greta en haar Aspergersyndroom hebben wel die focus om op lange termijn te denken. Een beetje meer Asperger zou de mensheid verdomd veel helpen om het klimaatprobleem krachtdadig aan te pakken, zo merkt Greta zelf ook op (“I wouldn’t say I suffer from it, I’d say I have it”).

Helaas voor haar is dat nog niet het geval en trekt ze bij gebrek aan alternatief zelf maar de kar van het klimaatactivisme op gang. Haar modus operandus is daarbij even uniek als aanstekelijk: stante pede ter zake komen. Steevast arriveert ze op conferenties, parlementen en congressen waar nette mannen in nog nettere pakken staan te trappelen om van haar een selfie te ontfutselen. Greta laat dit rustig begaan, maar eens ze het woord krijgt, gaat het als een bliksemschicht van gezellig gekeuvel naar ernst. Op één van de hoogtepunten, wanneer ze op het punt staat het Europees Parlement te Straatsburg toe te spreken, maant een secretaris haar aan tot vrolijkheid (“Smile to the camera Greta!”). Een seconde of twee later steekt Greta haar speech af en wordt duidelijk dat ze daar niet is om voor de camera te glimlachen: “You should all be panicking!”.

Steevast poogt Greta de strijd zo goed mogelijk los te koppelen van haar persoon, maar hoe meer ze dat doet, hoe meer aanhangers ze krijgt. Voor elke klimaatspijbelaar die haar trots vertelt dat ie daar staat om haar te steunen, repliceert Greta ongemakkelijk dat ie daar staat voor het klimaat. Niet voor haar. Tegen wil en dank wordt Greta een wereldster en gaandeweg gaat ze eraan onderdoor. Want ook op het einde van deze film is dit meisje nog steeds amper 16 jaar oud. In een aantal ‘long shots’ wordt het contrast tussen dat kleine wezen dat amper een puntje is op het scherm en de grote omvang van de wereld om haar heen erg treffend in beeld gezet.  Hoe slecht is het immers gesteld met ons als een 16-jarige het boegbeeld van het gevecht tegen een mondiale crisis moet zijn? Hoe slecht is het gesteld als een democratisch verkozen president letterlijk aan diezelfde 16-jarige vraagt wat hij moet doen om het probleem aan te pakken, meneer Macron? Werkelijk degoutant wordt het wanneer we de usual suspects zoals Agent Orange (Spike Lees koosnaampje voor de Meneer in het Witte Huis), Vladimir Poetin of Pierce Morgan dit meisje wegzetten als een hysterisch kind, terwijl dat hysterisch kind haar betoog onderbouwt met niet te weerleggen wetenschappelijk materiaal.

Inhoudelijk leren we verrassend weinig bij in deze film: hoe vaak Thunberg in haar dagelijks leven wijst op de wetenschappelijke bewijzen voor klimaatopwarming en de catastrofale gevolgen, zo weinig zien we daarvan terug in deze docu. Ook de ontplooiing van het verhaal heeft geen verrassingen in petto: We zien een “nobody” haar eerste successen behalen en oprecht geluk vinden in haar realisaties, totdat de last haar te zwaar wordt en ze merkt ze dat die mannen in hun nette pakken graag haar handje schudden en haar selfie stelen, maar daarna terug op automatische piloot overschakelen. Alles blijft hetzelfde. Greta’s toon wordt dan ook steeds bitterder in haar speeches maar ook in haar dagelijks leven. Hartverscheurend is de lange scène waar ze, eenzaam op de oceaan laat ontvallen dat ze hunkert naar thuis, naar routine, naar rust. Maar ze kan het niet loslaten. Ze moet verder. Deze film gaat dan ook over een adolescent met Asperger en niet zozeer over de klimaatcrisis. Via een bruggetje doet ze ons echter nadenken over hoe wij als mensheid onze verantwoordelijk opnemen, of vooral verzuimen op te nemen. En zo ontsnapt Greta er ook deze keer niet aan dat zij het middelpunt van de belangstelling is. Indirect slaagt ze er echter opnieuw in om uit te zoomen van dat middelpunt naar de schaal van de planeet. De kijker blijft immers achter met reflecties over zijn verantwoordelijkheid ten opzichte van zijn leefomgeving. En wat zou Greta daarvan denken? Het doel heiligt de middelen.

8
Met:
Greta Thunberg
Regie:
Nathan Grossman
Duur:
97
2020
Zweden

verwant

Film Top 10 voor 2020: Tineke Van de Sompel

2020 was op het vlak van filmdistributie (zoals op...

Blog: Film Fest Gent 2020

Ondanks de blijvende dreiging van het Corona-virus, zal tussen...

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

La Sirène

De oorlog tussen Irak en Iran staat geboekstaafd als...

recent

Zimmerman

17 maart 2024Rotown, Rotterdam

Zondagavond spelen Ivy Falls en Zimmerman in Rotown in...

Coeur :: SHOW

Meer pompende beats. Meer duizelingwekkend Frans. Meer pure, feestelijke...

The Smile

15 maart 2024Vorst Nationaal, Brussel

Er zit een goeroe verborgen diep in Thom Yorke....

Benni :: Make Me Blind

Vanuit het land van de eeuwige herfst bracht de...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...
Vorig artikel
Volgend artikel

1 REACTIE

  1. Net de documentaire gezien, dan de recensie gelezen, en ik kan me er helemaal in vinden. De klimaatproblematiek is misschien wel een grotere dreiging dan deze van de Koude Oorlog.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in