Voor iedereen die zich geen snikkepit interesseert in de zoveelste
megalomane stunts van Tommeke Cruise naar aanleiding van zijn
nieuwste ‘Mission:
Impossible’-avontuur is er ook goed nieuws. De distributeurs
van kleinere films hebben alvast hun best gedaan om deze als
Goliath vemomde liliputter te counteren met een alternatief en
gevarieerd aanbod. Je kan Al ‘hoo-ha’ Pacino gaan bewonderen als
gierige jood in ‘The Merchant of
Venice’ en fans van James Ivory kunnen hun (iets rustiger
kloppende) hartje ophalen bij ‘The
White Countess’. Alsof dat nog niet genoeg is komt ook de
nieuwste van Isabel Coixet op kousevoeten de zalen binnenwandelen.
Net zoals haar vorige, ‘My Life Without
Me’, is ‘The Secret Life of Words’ een aardig kleinood dat
langzaam maar zeker onder de huid kruipt als je ook maar een een
greintje gevoel in je lijf hebt zitten. Als dat de compensatie is
voor het aanstormende blockbustergeweld dan mogen ze de ‘Cruister’
zijn kot het hele jaar laten openzetten wat mij betreft.
Sarah Polley speelt Hanna, een eenzame jonge vrouw met een
mysterieus verleden. Wanneer ze verplicht wordt om een maandje
vakantie te nemen gaat ze in op het aanbod om een man met
brandwonden, Josef, (Tim Robbins) te verplegen op een booreiland.
Aanvankelijk stelt Hanna zich heel afstandelijk op tegenover Josef
(die trouwens tijdelijk blind is) en de bewoners op het eiland. Ze
doet waar ze voor betaald wordt en houdt zich voor de rest constant
afgezonderd op het geïsoleerde en desolate boorplatform. Ondanks
zijn verwondingen is Josef een charmante babbelaar die geniet van
Hanna’s aanwezigheid. Steeds meer gaat Hanna zich openstellen voor
hem en bijna onopgemerkt groeit er iets bijzonders tussen deze twee
‘geschonden’ individuen.
Regisseur Coixet neemt ons mee naar een wereld waar stiltes en
schijnbaar banale handelingen even belangrijk zijn als de woorden.
‘The Secret Life of Words’ vergt dus een inspanning van de kijker.
Wie het geen vijf minuten uithoudt zonder een explosie, plotwending
of overdreven emotionele uitbarsting zal zich wellicht na diezelfde
vijf minuten al stierlijk zitten te vervelen. Wie echter genoeg
geduld kan opbrengen om een film op eigen tempo te laten ontplooien
en ondertussen kan genieten van de flarden visuele poëzie die als
zuinige zonnestralen het scherm overvallen, is aan het juiste
adres.
We krijgen een sobere film met ditto sfeer en setting, maar toch
schuilt er iets meer achter de donkere wolken die onheilspellend
boven het booreiland rondsluieren. Ondanks haar realistische en
zuinige aanpak kan Coixet niet verbergen dat ze een romantische
ziel is die stilstaat bij de kleinere en vaak ongewone momenten.
Let maar eens op de gans die op bijna surrealistische wijze het
boorplatform rondwaggelt. Of de geïmproviseerde openlucht-karaoke
waar twee arbeiders plots als bakvissen ‘you’ve made me so very
happy’ staan te kwelen. M’n favoriet blijft echter de schommel
(die zo compleet out of place is op dat metalen eiland), waar Sarah
Polley en Javier Cámara met veel koddigheid op zitten te zwieren.
‘The Secret Life of Words’ is een trieste film, maar werkt toch
niet deprimerend. Coixet maakt plaats voor hoop en opgewektheid,
ondanks al de pijn en hartzeer die de hoofdpersonages te verduren
krijgen.
Hanna wordt vertolkt door Sarah Polley, die net zoals in ‘The Sweet Hereafter’ moeiteloos overtuigt
als getraumatiseerde vrouw met een verleden. Aanvankelijk weet je
als kijker niks over dit verleden en kan je je enkel maar baseren
op haar handelingen om vaagweg een beeld te vormen van wat er
gebeurd is. Want zoveel is zeker, er is iets gebeurd wat Hanna
gemaakt heeft tot wat ze is geworden: een geïsoleerde, fragiele
jonge vrouw die letterlijk (ze draagt een gehoorapparaat) de wereld
rondom haar stilzet. Er heerst een onderhuidse mysterieuze spanning
die draaglijker wordt naarmate Hanna dichter komt te staan bij
Josef. Coixet bouwt haar film op die manier heel slim op. Wanneer
we Hanna aan het begin van het verhaal een hotelkamer overhoop zien
halen, dan krijgt deze handeling pas z’n betekenis eens het
volledige verhaal verteld is. En zo zijn er wel meer momenten in de
film die je verplichten om bepaalde zaken te herbezoeken en te
plaatsen in hun context.
Tim Robbins doet het aardig als Josef, die bij elke ontmoeting
Hanna overvalt met een zondvloed aan ongepaste vragen, schuine
moppen en persoonlijke verhalen. De dualiteit tussen deze twee
personages wordt op een geslaagde manier uitgespeeld. Hanna zegt
zelden iets en maakt zich bijna onzichtbaar voor het leven, terwijl
Josef, ondanks zijn verwondingen, er op los babbelt en duidelijk
nog niet goed weet hoe hij met zijn trauma moet omgaan. In de
bijrollen is het vooral uitkijken naar Javier Cámara (die we nog
kennen uit o.a. ‘Hable Con Ella’)
als de kok van van dienst. Met zijn goedlachse, bolle gezicht en
gezellige accent tovert hij zelf een glimlach op het gezicht van
Hanna.
Het is een beetje frusterend dat ‘The Secret Life Of Words’ na een
klein anderhalf uur subtiele cinema zich toch op een ongemakkelijke
manier schikt naar een klassieke en meer expliciete laatste acte,
om de kijker een soort closure te bieden. Alsof Coixet plots schrik
kreeg dat ze te subtiel bezig was en het dan maar probeerde op te
vangen met een nogal banale eindspurt, die niet alleen
ongeloofwaardig overkomt, maar ook al de voorgaande subtiliteit en
symboliek een beetje aan kracht ontneemt. Het feit dat de film,
ondanks het teleurstellende einde, nog altijd de moeite is, zegt al
veel over het sterke eerste uur.
Als laatste punt wil ik toch even stilstaan bij de voortreffelijk
gekozen soundtrack. Coixet springt heel schaars om met de muziek,
maar wanneer er dan toch een lied wordt gebruikt (heel handig om
een montage extra kracht bij te zetten) is het er wel knal op.
Nummers van Paolo Conte, Tom Waits, David Byrne en uiteraard Antony
and the Johnsons zweven rechtstreeks uit de speakers naar het
binnenste van je ziel.
‘The Secret Life of Words’ is een klein filmpje dat de komende
weken zal moeten vechten om een bioscoopzaaltje tussen de
jaarlijkse ‘big-budget’-blockbusters. Het is niet perfect en kan
ook niet tippen aan Coixet’s vorige, ‘My
Life Without Me’, maar wie er rustig de tijd voor neemt en zich
niet teveel van de wijs laat brengen door het zwakkere laatste half
uur, krijgt een subtiel geregisseerd en ingetogen vertolkte prent
op zijn bord. Laat het u smaken.
