Een oorlogsdrama uit Oekraïne dat afgewerkt werd net rond de periode dat de Russische dictator besloot zijn droom van een herenigd groot-Rusland om te zetten in daden en een gruwelijke – uiteraard nog steeds voortdurende – invasie op touw te zette van een buurland dat hij als Russische grond beschouwt. Een film die bovendien de aanslag met Russische raketten op vlucht MH 17 in het narratief verwerkt. Weinig films hebben de vingers (helaas) zo dicht aan de pols van de wereldactualiteit als Klondike.
De prent opent een klein decennium terug, toen in de Donbas- en Donetsk-regio’s de contouren van de huidige oorlog zich duidelijk begonnen af te tekenen onder impuls van extremistische en door Putin gesteunde afscheidingsgroeperingen. Meer bepaald is het 16 juli 2014, de avond voordat vlucht MH 17 werd neergehaald. Terwijl we in een ononderbroken ‘shot’ een koppel zien praten over de nakende bevalling van de vrouw, zegt de man “Ik breng je naar waar er geen oorlog is”, wanneer plots de strijd letterlijk komt binnenvallen door een explosie die de muur wegneemt en de volgende dag zelfs door een brokstuk van het bewuste vliegtuig.
‘Geïnspireerd door ware gebeurtenissen’ verschijnt er vervolgens op het scherm en hoewel dat meestal niet meteen een kwaliteitsgarantie is, weet cineaste Maryna Er Gorbach in wat volgt perfect de realiteit te herkneden voor een medium en een filmische reflectie af te leveren over gebeurtenissen, eerder dan bewust op zoek te gaan naar verisimilitude. Lang aangehouden camera-instellingen in knappe composities, observeren de gesprekken en bespiegelingen, bouwend op contrasten tussen het pastoraal vreedzame – en schitterende belichte – decor en het steeds verontrustender karakter van de gespreksonderwerpen. Het gedempte kleurenpalet en de vaak meticuleus gebalanceerde beelden, verlenen aan Klondike een serene en berustende schoonheid die de ogenblikken waarop die rust verscheurd wordt, dubbel zo hard doen aankomen. Heel mooi ook is hoe wat niet getoond wordt even belangrijk is als wat we wel te zien krijgen. Heel vaak blijft de camera immers gericht op personages, terwijl we wéten of soms horen dat er vlakbij of in de achtergrond, zaken gebeuren die ons visueel onthouden worden.
Tussen al de deprimerende thematiek en diepe tragiek in, weet het script gelukkig ook plaats te maken voor revelerende gitzwarte humor, zoals wanneer de protagonist haar verwoeste huis begint op te ruimen terwijl ze klaagt over “al die vergissingen” die maar blijven gebeuren, of in wanhoop uitschreeuwt “waar ga ik mijn baby nu inleggen?” starend naar wat overblijft van de aangeschafte kinderwagen.
Klondike weet met dat alles perfect om een persoonlijk gegeven te laten uitgroeien tot een symbool voor het bredere conflict en voor alles wat mis is met de situatie in de regio waarin het verhaal zich situeert. Dat culmineert in een bijna ondraaglijk sterke finale die de fabel van de ‘bevrijders’ op onthutsende wijze ontkracht. De film weet het individuele naar het universele om te zetten door het gesofisticeerde gebruik van de taal eigen aan een welbepaald (kunst)medium. Het maakt van de film een zowel esthetisch als emotioneel diep beklijvende ervaring.
