Graspop: de metalen wei waar enola twintig jaar lang zijn gezicht niet liet zien. Maar één headiner – 1! – was genoeg om dat voor eens en altijd te veranderen. Wij stuurden onze meest metalen man uit, Satanspoot in de aanslag, en zagen alles goed komen.
De weg naar het Graspopterrein leidt langs hekken met grote reproducties van alle affiches ooit. In de kleinere lettertjes is veel moois en onverwachts te vinden, maar bij de headliners zit weinig variatie: dezelfde logo’s van seventies en eighties rock- en metalgoden spelen haasje over. Bands uit hedendaagser tijden zijn schaarser. Dat ligt niet aan luiheid van de programmatoren, maar aan de conservatieve neigingen van het klassieke metalpubliek dat nog steeds het gros van de combitickets voor Graspop koopt.
Dit jaar haalde Peter Van Geel echter zijn slag thuis en kreeg hij eindelijk Tool op de affiche: die ene ongrijpbare band die meer dan welke andere band het genre uit zweterige cafés haalde en (afgaande op het publiek ’s avonds voor de South Stage) ervoor zorgde dat dit jaar meer vrouwen en hipsters hun weg naar Graspop vinden. Met grote, verbaasde ogen waden die dan weer doorheen de al best drassige Stenenhei en haar meer vertrouwde kostgangers.
De echte metalheads hebben intussen hun slinks doorheen de toegangscontrole gesmokkelde luchtgitaar paraat in de linkerhand terwijl ze nog snel een halve liter soldaat maken, zodat ze wijdbeens headbangend kunnen gààn op Kerry King. In de iets langer dan gewoonlijke periode tussen afscheids- en reünietournee van Slayer, heeft King een all star band rond zich verzameld die hij vandaag live komt voorstellen, daarin gesteund door vuur en omgekeerde neonkruisen. Het materiaal uit From Hell I Rise is zoals verwacht inferieur aan zelfs de matigste Slayer-schijf, maar King kan nog steeds een stukje gitaar spelen. Zijn set breng Slayer-ismen, zijn gekende supersnelle gitaarwerk en – uiteraard – ook enkele Slayer-songs. Aan het einde van de set dondert Paul Bostaph DUH-DUH DUH uit zijn drums en de horns gaan de lucht in, waarna de wei in lichterlaaie gaat. Geen Graspop zonder “Raining Blood”, dat spreekt.
En dan mag Babymetal starten: eerst met Slipknotiaans-gemaskerde kerels die powerchords, grunts en blast beats van dertien in een dozijn door de speakers jagen, om dan vergezeld te worden van drie popprinsesjes die er light-metal-kabuki over dansen. Beetje vuur, een vriendelijk gevraagde circle pit, beetje stoom, een samenwerking met Electric Callboy, maar muzikaal zo interessant als een novelty-songfestival-act. Andermaal een bewijs dat een beetje metal – zo lang er geen varkensbloed aan te pas komt op het podium of kerken in de fik gaan – het ook goed doet in marketingmiddens. Na de ‘vintage’ shirts bij H&M, nu ook metal die zelfs niet meer de moeite doet om de formule te verbergen. Ideaal om een patch van te kopen om op uw ironische jeansvest met afgescheurde mouwen te naaien.
Dan liever Kverlertak, dat weer een ander vat clichés opentrekt: dat van de stoere houthakkers die ingesneeuwd in de blokhut hun reservestroomgenerator in gang zetten om wat te jammen. Kvelertak laveert tussen punk, sludge en nogal generische hardrock en overtuigt het meest wanneer ze dat laatste mijden. De songs uit Endling neigden te veel naar Wolfmother, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door “Mjod” en een uitstekend “Bratebrann” dat een (pak-em-beet) dertigtal beestige riffs in een song herbergt.
Dave Mustaine zijn klantenkaart is vol, dus Megadeth staat andermaal op het hoofdpodium uit een rijke trashmetalcatalogus te putten. Mustaine houdt niet van tierlantijntjes en laat de songs, solo’s en riffs spreken. Hij oogt norser en kwetsbaarder dan ooit (en staat zelfs af en toe naast zijn microfoon te zingen), maar steekt ook een lange speech af over hoe de fans hem doorheen de periode na een keelkankerdiagnose hebben geholpen. Megadeth plukt de helft van de songs uit Rust In Peace en Countdown To Extinction en speelt dus een setlist die gemiddeld ouder is dan Graspop zelf. Niet dat we klagen, want rond 1990 schreef Mustaine ook zijn beste songs.
Uit volle borst “Peace Sells” meezingend, trekken we opnieuw naar de Marquee waar Crosses ten dans speelt. Dat is best letterlijk te nemen: de muziek laveert tussen Depeche Mode en Nine Inch Nails en komt live stukken beter uit de verf dan op plaat. Dat Chino Moreno (jazeker, die van Deftones) een van de beste frontmannen van zijn generatie is, is een flinke troef. Maar Moreno zou wat potsierlijk staan brullen als in de schaduwen geen Shaun Lopez stond die aanstekelijke grooves, riffs en beats uit gitaar en synthesizer tovert. Alle vreemde elektronica uit Deftones’ meesterwerk White Pony, zonder de nu metal: Crosses is een van de goed verstopte snoepjes op de Graspopaffiche.
Alice Cooper mag vervolgens zijn uitstekend uitgevoerde en plat gerepeteerde kunstje opvoeren op de North Stage. Theatrale binnenkomer? Check. Levende slang om de nek tijdens “Snakebite”? Check. Groteske kruising tussen madame Pompadour en een piraat die Cooper onthoofdt? Check. Uitstekend gebrachte, doch lichtjes naar opgewarmde kost meurende hardrock die we toch volop meebrullen? Check & dubbelcheck. Cooper heeft niet alleen de ervaring en de hits, maar ook een uitstekende liveband bij. Inclusief – zo hoort dat tegenwoordig bij metal-oudjes – een in strak leer uitgedoste rock chick. Nita Strauss is gelukkig ook een uitstekend gitariste die de soms al te logge bluesy hardrock met vingervlugge solo’s opleukt. Alice Cooper is anderhalf uur lang nooit minder dan entertainend, op twee kleine misstapjes na: letterlijk de vloer aanvegen met een vrouwenpop is anno nu niet zozeer een kwestie van shock rock maar van slechte smaak. En al drumt Glen Sobel er niet naast, een minutenlange drumsolo die het meer van acrobatie, snelheid en ‘kijk mama, zonder handen’ moet hebben dan van de muzikaliteit, is wat lachwekkend als je in het voorprogramma van Danny Carey staat.
Want, hoe leuk het meebrullen met “School’s Out” ook is, het leidt niet af van de gedachte dat Tool binnen enkele minuten de South Stage zal betreden. U kan de dik uitgesmeerde clichés (moeilijk, lang, eigenzinnig, moeilijk, psychedelisch, enigmatisch, pretentieus, de zanger staat achteraan op het podium, je ‘moet’ dit goed vinden, maar ook wel: moeilijk) over dat concert ongetwijfeld elders lezen. Voorbij die clichés geraakt Tool ietwat moeizaam uit de startblokken. De mix zit nog niet helemaal top tijdens “Jambi”, er klinken zowaar wat foutjes in “Fear Inoculum”, en “Rosetta Stoned” is naast indrukwekkend en geestig helaas ook een twaalf minuten lange deep cut die niet op een festival thuishoort. Maar dan leidt een orgastisch “Pneuma” een ware triomftocht in met een rondje hits. “Intolerance”, “Schism” en “The Grudge” worden op euforie en gebalde vuisten onthaald.
Vervolgens mag bassist Justin Chancellor even uitblinken in de gitzwarte soundscapes van “Flood”, dat duidelijk iets te zwaar op de maag valt, maar setsluiter “Stinkfist” maakt alles goed. De song krijgt een verrassende nieuwe bridge mee, waardoor een Nederlander naast ons even alleen met zijn vuist in de lucht “I keep digging till I feel something” staat te brullen en dan maar ietwat gegeneerd naar een sigaret grabbelt. Tool stopt tien minuten te vroeg, wat statistisch gesproken net niet één Toolsong is, dus we kunnen ermee leven. Dan volgen de debatten of Tool wel op Graspop thuishoort (antwoord: Tool is dermate uniek en ongrijpbaar dat ze nergens echt thuishoren, maar doe er vooral uw voordeel mee).
We trokken naar Graspop om Tool zien, dat andermaal bevestigde, maar zagen ook enkele andere goede concerten en een uit de hand gelopen grap. En – op wandel van de North Stage naar de persruimte – drie mensen die laveloos door Rode Kruismedewerkers op een draagberrie werden gelegd. Misschien volgend jaar toch die literkannen van de menukaart schrappen?