In 2015 las Meshell Ndegeocello voor het eerst een verhaal van schrijver James Baldwin. Een kleine tien jaar later zijn de teksten van die laatste de rode draad door haar tweede album voor Blue Note. Een muzikale en emotionele mokerslag.
Al meer dan dertig jaar brengt Ndegeocello met de regelmaat van de klok steengoede platen uit, een eigenzinnige potpourri van funk, soul, jazz, hiphop, reggae en rock. Hoewel ze bij ons niet echt een household name is, verzamelde de Amerikaanse ondertussen al elf Grammy-nominaties, waarvan ze er twee verzilverde. Na een onderbreking van vijf jaar keerde ze in 2023 terug met The Omnichord Real Book, winnaar van de allereerste Grammy voor Best Alternative Jazz album. Met No More Water volgt haar tweede worp voor Blue Note.
No More Water is een losse ode aan James Baldwin, schrijver en mensenrechtenactivist die in zijn werk zijn strijd verwerkte om vrij en zonder excuses zichzelf te zijn – wars van de limieten van geïnstitutionaliseerd racisme en homofobie. Het album, uitgebracht op zijn honderdste verjaardag, telt zeventien songs over de heftige thema’s waar Baldwin over schreef.
Baldwins woorden zijn verweven in acht van de nummers. Dat zijn strijd op muziek is gezet, had hij allicht ten zeerste gesmaakt. “It is only in music (…) that the Negro has been able to tell his story”, schreef Baldwin in 1951. Elders reflecteerde hij dat geen enkele roman, ook de zijne niet, had kunnen wedijveren met de extatische vreugde van Louis Armstrong of het bijtende verdriet van Billie Holiday.
No More Water vormt de afsluiting van een informele trilogie, die begon met Pour une âme souveraine, gewijd aan Baldwins geliefde Nina Simone. Ndegeocello verzamelde opnieuw een ensemble van instrumentalisten, zangers en sprekers rond zich. Zo zingt gekwelde copain de route Justin Hicks op de funk van “On The Mountain” en declameert de Jamaicaanse dichter en activist Staceyann Chin “Baldwin Manifesto” I en II.
No More Water is opgebouwd als vier kanten van een dubbelalbum. Kant een schetst een inleiding tot Baldwin met aanstekelijke funky orgel, gitaar en bas – niet in het minst op opener “Travel”. Op de keerzijde laait de verontwaardiging over oordeel en fysieke dreiging verder op, met een turbulent hoogtepunt in een scheurende gitaarkreet op “Pride II”, als een verslagen klein broertje van Funkadelics “Maggot Brain”.
De stukken die Baldwin niet citeren, zijn vaak even geladen. Neem Chins indringende Raise The Roof. Enkel ondersteund door spookachtige saxofoon en effecten, klaagt Chin: “Held in place by the lack of white accountability, parading as a penal system in which forty percent of those incarcerated come from a group which only consists of twelve percent of the entire fucking populatio.”
Ondanks alle verdriet en onderdrukking is er een onwankelbaar gevoel van gemeenschap en zelfs vreugde op kant drie, met verfrissende soul-pop waar fans van Michael Kiwanuka zullen van smullen. Het opbeurende “Love” herinnert ons eraan dat Ndegeocello een meesterlijke songschrijver is. “Lovе takes off the mask that we fеar we can’t live without”, zingt Hicks. De laatste kant van de plaat ontspant en sluit af met het ambient soul-duet “Down At The Cross”, dat een knipoog naar The xx lijkt.
Vaak schetsen de sonische paletten die Ndegeocello en haar band kiezen een bewuste en scherpe tegenstelling tot de lyrische inhoud. “I’m just walking, tryna get home. I do nothing, just leave me alone”, begint “The Price Of The Ticket”, over (de reële angst voor) plots politiegeweld. Halverwege dit korte nummer volgt de emotionele mokerslag: “Officer, I know you’re afraid, like me. But look at my hands: please don’t shoot me.” De zachte, bijna geruststellende aard van de akoestische gitaar versterkt de brutaliteit van de politie. Een meesterlijke trompe-l’oeil van een bandleider die weet hoe ze met een verbluffende mix van geluiden een haarscherp beeld kan inkleuren, de contouren schetsend met haar basgitaar.
Ndegeocello gebruikt de woede en verontwaardiging die kenmerkend waren voor het werk van Baldwin als uitgangspunt om hedendaagse parallellen te verkennen. Deels een polemische oproep tot gerechtigheid, deels kerkdienst, deels eerbetoon aan een legendarische schrijver en burgerrechtenactivist – “No More Water” is veel dingen, maar het is in eerste instantie een triomftocht van een groot artieste.
