Het Filmfestival van Cannes drukt het succes van een film graag uit in de lengte van het applaus. Emilia Pérez, dat eerder dit jaar op het prestigieuze festival in première ging, werd onthaald met een negen minuten lange staande ovatie, wat vertaald naar Cannes-termen toch een behoorlijke prestatie is. Naast applaus werd de film ook bekroond met twee prijzen. Zo mocht de Franse regisseur en filmmaker Jacques Audiard, bekend van onder andere De rouille et d’os en Un prophète, de juryprijs in ontvangst nemen en werd de Gouden Palm voor beste actrice collectief uitgereikt aan de vrouwelijke cast. Emilia Pérez viel dus duidelijk in de smaak aan de Côte d’Azur, mede omdat het een opvallende film is. De prent is namelijk zowel een melodrama als een misdaadthriller en een musical, zonder dat het geheel te vangen is binnen één enkel genre.
Dat u misdaadthriller en musical niet meteen rijmt, is begrijpelijk. De laatste jaren zien we echter steeds meer musicals op het grote scherm en meer (gevestigde) namen die zich aan het genre wagen. Bijgevolg is er ook een soort herdefiniëring van wat het musicalgenre kan zijn. Er worden nog steeds films uitgebracht die je kan beschouwen als “klassieke” musicals, zoals live adaptations van originele Disney-films (bv. The Little Mermaid) of de verfilmingen van Broadway-stukken zoals West Side Story. Maar tegelijkertijd zijn er ook titels waarin je het musicalaspect niet meteen zou verwachten – gedeeltelijk ook te wijten aan het feit dat sommige musicals niet als dusdanig op de markt gebracht worden (denk maar aan Wonka of The Color Purple). Musicals hoeven niet langer per se zonovergoten romantische feelgoodfilms te zijn. Dat toonde het Belgische regisseursduo Adil El Arbi en Bilall Fallah ook al met Rebel, waarin de opzwepende beats en strakke choreografieën sterk contrasteerden met de zware en gewelddadige verhaallijn.
Ook Emilia Pérez snijdt donkerdere thema’s aan. Rita Mora Castro (Zoe Saldaña) is een uitstekende advocate, bedreven in het vrij krijgen van veroordeelde criminelen, maar wordt gekweld door de gevolgen van haar succes. Haar leven verandert abrupt wanneer ze wordt ontvoerd door maffiabaas Manitas. In ruil voor een grote som geld vraagt hij haar om slechts één gunst. Na jaren van terreur zaaien wil Manitas eindelijk zijn echte leven leiden en zijn ware zelf omarmen. De drugsbaas is klaar om vaarwel te zeggen aan Manitas en te herrijzen als vrouw, als Emilia Perez (Karla Sofía Gascón). Audiard haalde hiervoor inspiratie bij een personage uit de postmoderne roman Écoute van de Franse schrijver Boris Razon.
Hoewel de zoektocht naar een geschikte arts en de praktische regelingen die gepaard gaan met de transitie Rita het eerste deel van de film bezighouden (en leiden tot een swingend nummer over vaginaplastiek), is Audiard niet (uitsluitend) geïnteresseerd in die verandering van geslachtsdelen of de weg daarnaartoe. De film onderzoekt liever wat nadien komt. Een nieuw lichaam is een nieuwe ziel, beweert Rita, en een nieuwe ziel kan de maatschappij veranderen. Maar in hoeverre verandert het uiterlijk mee het innerlijk? Wanneer Rita enkele jaren na de transitie Emilia ontmoet, vreest zij initieel dat ze te maken heeft met de afrekening van een drugsbaas. Uiteindelijk blijkt dat Emilia wenst herenigd te worden met haar familie, haar vrouw Jessi (Selena Gomez) en hun twee zonen. En zo brengt Rita Jessi en de kinderen terug naar Mexico om samen te wonen met de voor hen onbekende tante Emilia. Eens thuis wordt Emilia echter nog harder geconfronteerd met haar verleden. Hoe gaat een beruchte drugbaas om met diens wrede geschiedenis, bewust van de pijn en het verdriet dat die bij anderen teweeg heeft gebracht? En welke rol kan ze nog opnemen in haar gezin nu zij voor haar geliefden een buitenstaander is?
Audiard hekelt ook de drugsproblematiek in Mexico en hoe dit milieu mede in stand wordt gehouden door mensen in machtsposities. Mensen die voor geld wegkijken of het narratief verdraaien. Maar naast al die gelaagde vragen en maatschappijkritiek bevat de film ook romantiek en zeer dramatische aspecten, die bijna doen denken aan een telenovelle. Zeker naar het einde toe wordt alles nog groter en bombastischer en krijgt de plot, die net gedijde op het onverwachte, een zeer voorspelbaar kantje.
Emilia Pérez is veel tegelijkertijd en hoewel die insteek grotendeels werkt, is het ook meteen de achilleshiel van de film. Niet wetend waar eerst te kijken of wat te voelen, blijf je als kijker ongedeerd, terwijl Emilia Pérez net het potentieel heeft om diepe wonden achter te laten. Toch blijft de film overeind, vooral door het prachtige en uitermate dynamische camerawerk en de terecht gelauwerde acteerprestaties van de (voornamelijk) vrouwelijke cast.
