Margreth Olin Mykløen staat bekend om haar spraakmakende documentaires, die de Noorse cineaste/scenariste/producente al verschillende binnen- en buitenlandse prijzen opleverde. Daarin besteedt ze dikwijls aandacht aan outsiders of kwetsbare personen die zich aan de rand van onze maatschappij bevinden. Olins nieuwste prent is echter volledig opgezet als een liefdevol eerbetoon aan haar geboortestreek en haar inmiddels bejaarde ouders.
Voor Songs Of Earth volgde de regisseur gedurende ongeveer twaalf maanden haar vader Jørgen, die ondanks zijn gezegende leeftijd actief blijft en onvermoeibaar de wijde natuur in trekt. Hoewel ze beduidend minder in beeld komt, wordt hij steevast bijgestaan door zijn beminde echtgenote Magnhild, die vlak na de première van de film bezweek aan een beroerte. Het koppel is even diep verbonden met elkaar als met omgeving die hen omringt. Ze halen herinneringen op aan het rijke familieverleden, maar staan evenzeer stil bij hun eigen vergankelijkheid als die van de natuur – die op haar beurt soms verwoestend uithaalt.
Margreth Olin Mykløen weet de majestueuze schoonheid van Oledalen, een afgelegen vallei in het westen van Noorwegen, vast te leggen voor het nageslacht. Het uitgestrekte landschap met zijn spectaculaire panorama’s wordt in alle pracht en praal voor de lens gehaald, zonder af te doen aan de stilte en sereniteit die er heerst – een huzarenstukje waarvoor maar liefst negen fotografen hun krachten bundelden. Dit resulteert in een meditatieve film die je leert om vanuit een ander perspectief naar de wereld te kijken en ons confronteert met de nietigheid van de mens.
Het verbluffende openingsshot sluit naadloos aan bij die visie. We zien hoe Jørgen met zijn wandelstokken het ijs oversteekt dat de bergen erboven weerspiegelt. De overweldigende natuur uit de gedeeltelijk door de BBC gefinancierde film doet bij momenten wat denken aan de schilderijen van Caspar David Friedrich – maar het uitgekiende geluidsdesign maakt er een rijkere zintuiglijke ervaring van.
Het hoeft als dusdanig niet te verwonderen dat Margreth Olin Mykløen de beelden voor zichzelf laat spreken. In mist gehulde bergflanken, zonnestralen die een laatste warme gloed over de kale bergtoppen leggen, een wit sneeuwtapijt dat zich over de bossen uitstrekt, de stuwkracht van een waterval die bijna tastbaar wordt gemaakt, bloemen die tussen de rotsen openbloeien, de gevolgen van de klimaatopwarming die steeds grotere proporties aannemen: het is verbazend met welke souplesse het allemaal wordt geregistreerd door de camera’s en drones – alsof we het allemaal zelf beleven of er middenin staan.
Ofschoon Margreth Olin Mykløen gebruik maakt van een vrij voor de hand liggende structuur (naast de proloog en epiloog is Songs Of Earth netjes opgebouwd rond de vier seizoenen, die elk een fase uit het leven van Jørgen symboliseren) worden we toch ondergedompeld in de sierlijke beeldenstroom.
De film, waar drie jaar is aan gewerkt, ademt ook een zekere rust uit, waar bij vlagen een welhaast transcendente kracht van uitgaat. Songs Of Earth, met Liv Ullman en Wim Wenders als executive producers, is elders in Europa een inslaand succes dat blijkbaar de gevoelige snaar weet te raken. Nu de film eindelijk onze Belgische zalen bereikt, mag hij door de fans van het genre zeker niet gemist worden.
