Zoals elk jaar zijn de enola-recensenten aanwezig op het belangrijkste filmfestival van het land. Lees hier elke dag updates over wat er in Gent te zien en te ontdekken valt.
Op 19 september stelden Wim De Witte en zijn team het kersverse programma voor aan de pers. Enola was erbij en graag geven we u de komende dagen al een korte voorbeschouwing van al het moois dat te zien zal zijn.
De competitie oogt dit jaar even fraai als altijd, met vooral reikhalzend uitkijken naar nieuw werk van de Waalse cineast Fabrice Du Welz en de Oostenrijkse regietandem Severin Fiala & Veronika Franz, die in 2014 de ijzersterke genreprent Ich Seh, Ich Seh (Goodnight Mommy) afleverde. Andere grote titels op het programma zijn ongetwijfeld Gouden Palm-winnaar Anora van de nog altijd veel te zwaar onderschatte Sean Baker (The Florida Project, Red Rocket), de première van het veelbesproken Julie Zwijgt en festivalsensatie The Substance van Coralie Fargeat, waarin Demi Moore een opvallende comeback maakt. Het ‘classics’-programma, samengesteld door Patrick Duynslaegher, duikt dit jaar in de Amerikaanse politiek – passend net voor de uiterst cruciale presidentsverkiezingen op 5 november – en presenteert een absolute weelde aan te (her)ontdekken films.
Te veel om op te noemen dus, maar u kan op enola rekenen om u de komende dagen en nog meer vanaf 8 oktober (de dag waarop de vertoningen voor journalisten reeds aanvangen) doorheen het grote aanbod te loodsen.
Starten doen we alvast met een vooruitblik op twee titels; later deze week maken we u warm (of net niet) voor nog meer titels en kijken we ook naar de vele ‘classics’ die meer dan de moeite waard zijn om misschien voor het eerst op een groot scherm te aanschouwen.
Conclave
De Duitse regisseur Edward Berger won in 2023 om totaal onverklaarbare redenen niet minder dan 4 Oscars met Im Westen nichts Neues, een zwakke nieuwe adaptatie van het beroemde boek van Erich Maria Remarque, dat best verfilmd werd door Lewis Milestone in 1930 onder de Engelse titel All Quiet On The Western Front. Bergers bedje lag meteen gespreid in Hollywood en dus mocht hij met de Amerikaans-Britse co-productie Conclave (opnieuw een literatuurverfilming) rekenen op een legertje ronkende namen waaronder Ralph Fiennes, Stanley Tucci, John Lithgow en Isabella Rossellini.
De plot van de film is opgezet rond de verkiezing van een nieuwe paus na het overlijden van de vorige kerkvader, en dan vooral specifiek rond het gekonkel en gemarchandeer achter de schermen door de in afzondering geplaatste kardinalen.
De film wordt geholpen door het sterke acteerspel dat aan de personages de nodige geloofwaardigheid schenkt en een initieel behoorlijk onderhoudend scenario dat de intriges aan hoog tempo op de kijker afvuurt. In het laatste luik gaat Conclave op dat vlak dan weer behoorlijk de mist in, want soms heb je de indruk dat er vooral wanhopig gezocht werd naar iets dat het schandaal van alle eerdere onthullingen nog een beetje moest overtreffen voor de opgeblazen finale. Zeker verwaarloosbaar is de eentonige en weinig inspiratievolle digitale fotografie die erin slaagt om zo goed als niks boeiend aan te vangen met het in de studio’s van Cinecittá nagebouwde decor van de Sixtijnse kapel en de pauselijke verblijven. Beter dan Bergers eerdere werk, maar ook niet meer dan dat. (DaVb)
“Conclave” met Ralph Fiennes, Stanley Tucci. Regie: Edward Berger. USA, UK 2024. Score: 6/10.
Julie zwijgt
Leonardo van Dijl, nog altijd maar 33 jaar, is niet aan zijn proefstuk toe. Hij regisseerde al eerder videoclips voor Oscar And The Wolf en Clouseau, maakte reclamefilms voor Dries van Noten en Dior, en won een Wildcard met z’n eindwerk aan LUCA School Of Arts. Zijn eerste langspeelprent werd geselecteerd voor de Semaine de la Critique in Cannes en mocht daar op veel bijval rekenen.
Julie zwijgt volgt een jonge beloftevolle tennisspeelster (innemend vertolkt door revelatie Tessa Van den Broeck) wiens leven volledig in het teken staat van haar sport. Het meisje besluit de lippen stijf op elkaar te houden wanneer er een onderzoek (rond grensoverschrijdend gedrag) wordt geopend naar haar inmiddels geschorste coach, met wie ze erg close was. Zonder veel expliciet te benoemen of in beeld te brengen – er wordt veel in het ongewisse gelaten – weet van Dijl ons deelgenoot te maken van de gevoelswereld van de adolescente. Een tactiel en trefzeker debuut dat het gevoelige onderwerp met de nodige discretie benadert, en door DOP Nicolas Karakatsanis (Rundskop, Cruella) van een passende visuele omkadering wordt voorzien. (DiVB)
“Julie Zwijgt” Met Tessa Van den Broeck, Ruth Becquart. Regie: Leonardo van Dijl. België, Zweden 2024. Score: 7,5/10
We voegen vandaag en morgen opnieuw twee titels toe in voorbeschouwing: een film in competitie en een uit het uitstekende ‘classics’-programma. The Outrun krijgt u vanavond al, morgen kan u alles lezen over het nog steeds ijzersterke Fail-Safe van Sidney Lumet.
The Outrun
De Orkney-eilanden aan de Noordkust van Schotland vormen het ruige decor voor dit niet-lineair gestructureerde sociaal drama, naar de memoires van Amy Liptrot. Saoirse Ronan speelt een biologe die ontslagen wordt uit een ontwenningskliniek en na meer dan tien jaar terugkeert naar haar geboortedorp. Ze brengt er tijd door met haar diepgelovige moeder en vereenzaamde vader (die lijdt aan een bipolaire stoornis), maar zal vooral haar eigen demonen onder ogen moeten zien.
Regisseur Nora Fingscheidt maakte naam met System Crasher en weet ook in deze kleine film haar eigen accenten te leggen. The Outrun zit behoorlijk juist van toon, maar doorbreekt echt te weinig de geijkte formules van het genre, al weet Saoirse Ronan veel goed te maken met haar vertolking. (DiVB)
“The Outrun” Met Saoirse Ronan, Stephen Dillane. Regie: Nora Fingscheidt. UK, Duitsland 2024. Score: 6/10
Patrick Duynslaegher, voormalig Knack-recensent en Artistiek Directeur van het Film Fest Gent, presenteert tussen tussen 9 en 20 oktober een hele reeks klassiekers die allemaal draaien om de Amerikaanse politiek en dan vooral om de duistere kanten ervan. Dat programma bevat een weelde aan te (her)ontdekken films en geeft u ook de kans sommige titels misschien voor het eerst op een groot scherm te aanschouwen. We beginnen vandaag met een minder bekende prent van de grote Sidney Lumet.
Fail-Safe
Fail-Safe, een koude-oorlogsthriller over een mogelijke nucleaire holocaust, werd uitgebracht in 1964, hetzelfde jaar als Stanley Kubricks thematisch gelijkaardige Dr. Strangelove. Beide films behandelen het onderwerp echter op een radicaal verschillende manier: Kubrick gebruikt zwarte humor en bijtende satire, Sidney Lumet gebruikte in Fail-Safe de conventies van de thriller om op gelijkaardige manier vraagtekens te plaatsen bij de wapenwedloop.
De oorzaak van een dreigende totale oorlog ligt hier bij een technisch defect dat ervoor zorgt dat een eskader bommenwerpers afstevent op Moskou met de bedoeling enkele atoombommen op de stad te droppen. Aangezien de bemanning erop getraind is om na een zeker punt alle wijzigingen te negeren, zit er voor de president (Henry Fonda) niets anders op dan via de telefoon te onderhandelen met zijn Russische collega en de Sovjets bij te staan in hun pogingen om de toestellen neer te halen. De film speelt in ondergrondse bunkers en vergaderzalen, waar militairen en politici koortsachtig discussiëren en ideologische kampen kiezen. Dan O’Herlihy speelt de generaal die zo lang mogelijk op diplomatie wil inzetten, Walter Matthau de cynische oorlogszuchtige wetenschapper die het hele incident als een unieke kans ziet om de Russen voorgoed uit te roeien.
Het Amerikaanse leger weigerde elke vorm van samenwerking voor de film, waardoor Lumet noodgedwongen gebruik moest maken van een beperkte hoeveelheid ‘stock footage’ van vliegtuigen en militair materieel. Zoals filmcriticus Bilge Ebiri echter opmerkt in zijn essay voor de ‘Criterion’ uitgave van de film, draagt het gebruik van die repetitieve beelden wel bij tot de perceptie van het machinale proces dat de oorlog stuurt.
Lumet weet op indrukwekkende wijze de beperkingen van zijn budget te overstijgen en maakt van deze discussiefilm in kale en eentonige decors een intense en beklijvende cinematografische ervaring. Groothoeklenzen, het opmerkelijk benadrukken van voorwerpen zoals de telefoon in de bunker waar de president en zijn Russische tolk gesprekken voeren, en de schitterende zwart-wit fotografie, dragen bij tot een sfeer van beklemming die door Lumet stap voor stap wordt opgedreven. Hier en daar mag Fail-Safe dan wat lijden onder een paar mindere acteerprestaties of een wat schematisch script, maar die tekortkomingen wegen niet op tegen de geïnspireerde manier waarop Sydney Lumet met puur filmische middelen alles naar een hoger niveau tilt (DaVb).
“Fail-Safe” met Henry Fonda, Walter Matthau. Regie: Sidney Lumet. Usa, 1964. Score: 9/10.
Sebastian
De tweede speelfilm van de Fins/Britse regisseur Mikko Mäkelä vertelt over een jonge freelancer en aspirant schrijver uit Londen die aan een eerste roman werkt. Hij gebruikt zijn ervaringen als escort om het boek te stofferen, maar daarmee dreigt zijn geheime dubbelleven te worden ontmaskerd.
De sobere vormgeving past bij de directheid van de franjeloze film. Er schuilt echter ook een gevoelige kant en fragiliteit aan dit rauwe verhaal over zelfexploratie, identiteit en het vinden van onze plaats in deze gejaagde maatschappij. (DiVB)
“Sebastian” Met Ruaridh Mollica, Hiftu Quasem. Regie: Mikko Mäkelä. Uk, Finland, België 2024. Score: 7/10
Blow Out
In het kader van de classics die in het teken staan van de Amerikaanse politiek staat ook Blow Out op het programma.
Blow Out is een van Brian De Palma’s grootste films: tegelijkertijd een complexe en ingenieuze thriller, een deconstructie van de filmische werkelijkheid en een waarschuwende parabel over mediamanipulatie die ook nu nog relevant is.
Met Blow-Up, Michelangelo Antonioni’s filmische studie over de ontologie van het beeld als vertrekpunt, is dit net als Francis Ford Coppola’s The Conversation zes jaar eerder, één van de weinige films waarin het gebruik van geluid in het medium film helemaal centraal staat. Het hoofdpersonage (een uitstekende John Travolta) is een geluidstechnieker die B-films van sonore effecten voorziet en op een avond bij het opnemen van omgevingsgeluiden per ongeluk het cruciale moment van de klapband registreert in wat later het (vermeende) ongeluk van een belangrijke presidentskandidaat blijkt te zijn. Aan de hand van amateurfoto’s die naderhand opduiken én zijn eigen opnames, slaagt hij erin om een film samen te stellen van het gebeurde en aan te tonen dat net vóór het moment van het ongeluk een schot afgevuurd werd vanuit de struiken. De schimmige politieke organisatie die de prostituée (Nancy Allen) inhuurde die bij de kandidaat in de wagen zat, probeert nu tegen elke prijs te voorkomen dat de ware toedracht aan het licht komt.
Rond die thrillerplot weeft De Palma een film over film, die helemaal geobsedeerd is door de techniek van het medium. In een lang middenluik volgen we stap voor stap het proces dat leidt van de bandopnames tot een voltooide film (die uiteraard sterk doet denken aan de beroemde ‘Zapruder’ film die de moord op Kennedy vastlegde). Gaandeweg wordt dit steeds meer een prent die het manipuleren van de filmische realiteit verheft tot een esthetisch genot en vormt Blow Out ook bijna een metafoor voor de cinema van De Palma zelf, bij wie de barokke constructie van het filmmedium altijd primeert boven enige vorm van realiteitsgehalte. Inzake barokke en grootse momenten is dit ook een De Palma ‘grand cru’ met misschien wel het sterkste gebruik van zijn beroemde split focus (het scherpstellen op voor- en achtergrond tegelijkertijd) die hier enkele poëtische picturale effecten oplevert. Evenzeer puur De Palma is de schitterende, thematisch aan Vertigo refererende finale waarin geluid en beeld – of het ontbreken ervan – een cruciale rol spelen en Travolta ook de ultieme ‘De Palmiaanse’ anti-held wordt die wel kan kijken (en luisteren) maar niet kan ingrijpen. Dat geldt op persoonlijk vlak, maar wordt door het scenario uitgebreid naar het hele politieke bestel, dat uiteindelijk niet geïnteresseerd blijkt te zijn in de waarheid.
De scène waarin een politieman betrapt wordt op het dragen van afluisterapparatuur hevelde De Palma over uit het voorbereidende werk dat hij deed voor Prince of the City, een film die hij oorspronkelijk zou regisseren, maar waarvan de regie uiteindelijk bij Sidney Lumet terecht kwam.
De uiterst knappe Steadicam-opnames werden uitgevoerd door cameraman-uitvinder Garrett Brown die met zijn revolutionaire harnas de esthetiek van lange mobiele scènes compleet veranderde vanaf het midden van de jaren negentienzeventig.(DaVb)
“Blow Out” van Brian De Palma met John Travolta, Nancy Allen. Usa, 1981. Score: 10/10
Milano
Christina Vandekerckhove maakt met Milano haar fictiedebuut. De regisseur van de prijswinnende documentaire Rabot (2017) dompelt ons op minimalistische wijze onder in de leefwereld van een doofstomme tiener die dicht op de huid leeft van zijn alleenstaande vader.
Hoewel er hier en daar zeker enkele mooie passages te rapen vallen en ook de vertolkingen er mogen wezen, wordt de film toch vrij traditioneel ingekleurd. Gelukkig beschikt Vandekerckhove over een sterke visie, al lijkt ze zich met deze prent toch ook wat te plooien naar de wetten van de mainstream-cinema. (DiVB)
“Milano” Met Basil Wheatley, Matteo Simoni. Regie: Christina Vandekerckhove. België 2024. Score: 6/10
The Substance
Met de flamboyante thriller The Substance bracht Coralie Fargeat zowaar een hype teweeg in Cannes. Demi Moore maakt een verrassende comeback met haar rol van gewezen Hollywoodster/fitnessgoeroe die wordt afgeschreven en tot het uiterste gaat om haar vel te redden. Als ze in aanraking komt met een product (dat DNA ontsluit en cellen kan delen) slaagt de vrouw erin om een ‘betere’ versie van zichzelf te ontwikkelen, maar de gevolgen van deze lichaam-splijtende behandeling zijn niet te overzien. The Substance spint een mogelijks vergezochte maar mateloos fascinerende variatie op het thema van de has-been die blijft verlangen naar schoonheid en jeugd. De film lijkt wel een kruisbestuiving tussen The Picture of Dorian Gray, The Thing, Sisters en de body horror van David Cronenberg. De show wordt gestolen door Margaret Qualley, die met griezelige perfectie, natuurlijke charme en meisjesachtige onschuld de geïdealiseerde incarnatie van Moores personage speelt – een vleesgeworden mannenfantasie die bij iedereen het hoofd op hol brengt en pijlsnel carrière maakt. Dennis Quaid zet op zijn beurt een opmerkelijke bijrol neer als een arrogante producer, die duidelijk is geïnspireerd op de figuur van Harvey Weinstein. Een vlijmscherpe satire over de schaduwzijde van de roem, waarmee Coralie Fargeat (Revenge) zich definitief op de kaart prikt. Alleen zonde dat ze in de laatste rechte lijn van de film alle remmen losgooit, wat uitmondt in een overdreven finale. Speciale vermelding voor de superstijlvolle fotografie van Benjamin Kracun, die voordien zijn talent tentoonspreidde in Beast en Promising Young Woman. (DiVB)
“The Substance” Met Margaret Qualley, Demi Moore. Regie: Coralie Fargeat. Uk, Frankrijk 2024. Score: 8/10