Toen Tom Pintens in de zomer van 2023 aan darmkanker overleed, bleef zijn partner, actrice Laurence Roothooft, verweesd achter. Vandaag is ze rechtgekrabbeld, en stelt ze eindelijk de debuutplaat van hun gezamenlijk project Elders voor. Op 14 november, de dag van Pintens’ verjaardag, brengt ze de muziek ook live in De Roma.
enola: Toen Tom overleed, was de plaat nog niet af. Wist je meteen wat je met het materiaal wilde doen?
Roothooft: “We hadden al heel lang aan de plaat gewerkt, en ‘in principe’ was ze af. Vlak voor Tom stierf, werkte hij nog het laatste album van Het Zesde Metaal af, en hij bleef zeggen dat onze plaat daarna zou komen. Dat is niet meer gelukt, en toen wist ik even niet goed meer wat ik ermee aan moest.”
“Ik vond het enorm spannend om dat alleen in handen te nemen, dus vroeg ik Jasper Segers, een vriend die ook muzikant en producer is, om te helpen. Hij had met ons al aan de muziek van Elders gewerkt, en voelde zich vereerd met mijn vraag. We zijn er dan maar snel aan begonnen. Ik liet hem een opname van ons laatste optreden horen, want Tom had altijd gezegd dat hij de plaat meer in die richting wilde sturen, en in die geest maakte Jasper nieuwe mixen van de nummers.”
enola: Ik zag jullie tijdens de lockdowns een tweetal keer optreden, en merk aan de plaat dat het geluid van toen inderdaad nog flink geëvolueerd is.
Roothooft: “Dat is zo, en nu is de volgende stap dat we die muziek live opnieuw tot leven gaan brengen. Want het was wel even zoeken hoe ik onze muziek in de wereld wilde brengen. Zonder Tom voelde ik me verloren, maar ik zat wel met die afgewerkte plaat. En zo kreeg ik op een dag het idee om naar De Roma te bellen, om te vragen of ik daar Toms verjaardag mocht vieren – hij zou vijftig geworden zijn – door die plaat te brengen. Zo was er een plan, en een datum, en kon ik daar naartoe werken. Ondertussen is dat binnenkort, wat het toch wel spannend maakt. Ik heb al gerepeteerd met Bent Van Looy en Simon Nuytten die me op drum en gitaar zullen flankeren; dat was wel een gamechanger voor me. Waar het werken vroeger zwaar en eenzaam was, is het erg fijn om met die twee mannen te spelen. Daardoor verandert de muziek opnieuw wat, omdat zij er ook hun eigenheid in leggen.”
“Ik was in februari in De Roma naar Air gaan kijken, die ook met twee op het podium stonden, met een drummer tussen hen in. Bent was er toen ook, en ik zei hem dat Elders dat ook nodig had. ‘Goed idee’, zei hij. ‘Dan gaat het meer leven.’ Ik vroeg me nog af of ik dat wel oké zou vinden, want dat stond ver van hoe Tom en ik op het podium stonden. Die vond het kicken dat we met een kleine auto naar een optreden konden vertrekken. Maar dan heb ik na veel wikken en wegen toch die beslissing genomen, en ik ben eigenlijk superblij dat Bent erbij is gekomen.”
Samenzijn onder de loep
enola: Waarom zijn jullie destijds eigenlijk met Elders begonnen? Jullie waren allebei al heel druk met andere projecten. Ik kan me niet voorstellen dat het uit verveling was.
Roothooft: (lacht) “Nee. Het was aanvankelijk dan ook Tom zijn idee. Hij wist dat ik zong, en wilde iets maken dat ons project zou zijn. Doorgaans speelde hij in dienst van anderen, waar hij veel voor betekende, en ik denk dat het voor hem een manier was om met mij te communiceren. Want muziek maken was zijn manier van praten.”
“Ik was heel enthousiast over het idee, maar evident was het niet in combinatie met ons andere werk, het huishouden… Uiteindelijk bleek het voor ons wel een manier om ons samenzijn een beetje onder de loep te nemen, te zien hoe weinig vanzelfsprekend het soms was. En om daar iets mee te doen. Vandaar dat ik zo blij ben dat het bestaat; het is iets dat écht van ons was, en erg uniek is geworden.”
enola: Tom was met andere vriendinnen, zoals destijds Flowers For Breakfast met Tine Reymer, ook vaak een project begonnen. Was dat iets wat hij nodig had, omdat muziek zijn taal was?
Roothooft: “Ik vind het moeilijk om in zijn plaats te spreken, maar ik denk het wel. Hij heeft het inderdaad vaker gedaan, dus je kunt concluderen dat hij dat nodig had. En dat is dubbel, want het is dan wel heel schoon en romantisch, tegelijk is het ook erg lastig. Als je er middenin zit, weet je niet zo goed wat het precies betekent, maar met terugwerkende kracht zie ik wel dat het klopte.”
“Tom was nochtans een babbelaar, maar dan wel zoals zoveel muzikanten toch ook iemand bijzonder, met een andere manier van denken. Ik weet nog hoe we met een hoop volk aan tafel zaten en hij niet echt deelnam aan de discussie. Waar hij zat? ‘Sorry, ik hoor ritmes…’ Altijd had hij muziek in zijn hoofd, en op die manier was het wel meer zijn taal dan dat hij een prater was. Ergens heeft mij dat ook wel geleerd om wat zuiniger met woorden te zijn.”
enola: De plaat is op dat vlak ook een getuige van jullie bij momenten moeizame zoektocht naar elkaar. Ik zou het geen relatietherapie noemen, maar je voelt wel de wrijving wanneer je in een nummer als “Stars” zingt “We’re a house built of walls of no wisdom”.
Roothooft: “Het is een eeuwige zoektocht geweest, en onbewust is dat erin geslopen. We hebben nooit gezegd dat we het daar op de plaat over zouden hebben. Ik wilde gewoon mooie teksten zingen die steek hielden, en goed klonken. Omdat de muziek voorop stond. Maar het werd wel een reflectie van waar we stonden.”
“Die tekst die je citeert, dat gaat er over hoe je ploetert binnen je relatie, en probeert slimmer te worden. Hoe je dingen probeert te bespreken, maar zelfs dan lukt het niet om eruit te komen. Het is een eindeloos zoeken, van elke keer opnieuw beginnen, en je afvragen ‘wat is ons fundament eigenlijk’, en of dat sterk genoeg is. Want mensen zitten vaak in relaties waarin het moeilijk is, maar de liefde toch groot is zodat je niet wil opgeven. Ik vind het wel fijn dat we zowel in muziek als privé hebben gezocht, gezocht, gezocht, en af en toe ook gevonden, soms niet. Ik heb daar zo ontzettend veel uit geleerd. Ook voor onszelf.”
enola: In “Pieces” zingt je “There’s something broken / We’ll mend the parts / using gold / to seal the scars”. Kintsugi.
Roothooft: “Dat is exact ook wat Tom zei toen we die muziek hadden: zoek eens op wat Kintsugi betekent. En op basis van de uitleg over die Japanse techniek om gebroken porselein met goudlijm te herstellen heb ik een tekst geschreven. Want het is een goeie metafoor voor hoe je zelfs als dingen kapot zijn, ze toch op een mooie manier kunt herstellen. Zelfs al blijf je de littekens zien.
enola: Ik kan me voorstellen dat het vreemd is om die nummers nu opnieuw vast te nemen. De herinneringen aan moeilijke momenten doen er waarschijnlijk niet echt meer toe, nu enkel nog de herinnering aan een liefde overblijft.
Roothooft: “Dat is waar. Sommige teksten hebben voor mij ook een andere betekenis gekregen. Neem nu “Remember”. Dat is een heel dansbaar nummer waarvoor we een tekst wilden die niet al te ingewikkeld was, maar toch klopte. Ik weet niet meer hoe ik toen bij die zinnen kwam, hoe ik iets begon te zingen dat nu echt gaat over hoe je herinneringen vervagen nadat iemand sterft. Het is crazy hoe dat eigenlijk letterlijk in dat nummer staat.”
enola: “Remember” is ook een vrij feestelijk nummer. Is het de bedoeling dat het concert een beetje een feest wordt?
Roothooft: “Ja. Dat is hoe Tom, hoe wij, het wilden: dat het iets feestelijks zou zijn. Tom was niet graag bezig met zijn vertrek, maar die zeldzame keer dat ik polste hoe hij zijn afscheid zag, zei hij eigenlijk maar één ding: dat mensen zouden bewegen. Dat heb ik heel ernstig genomen, want muziek wordt steeds belangrijker voor me. Ik wil niet de hele tijd in mijn hoofd zitten, en alles proberen vast te grijpen met taal. Dat probeer ik in mijn leven ook meer toe te passen nu: af en toe zwijgen, en muziek maken of bewegen. We zijn dat allemaal wat verloren, en ik kan dat missen. Ik verlang er soms heel erg naar om nog eens vrijelijk te gaan dansen, maar dat is zo lang geleden. Dat is ook waarom je muziek maakt, om mensen uit hun hoofd te halen en bij hun hart te brengen.”
Studieproject bij uitstek
enola: Elders was een project waarop Tom vooral elektronische klanken wilde verkennen. Was dat onder jouw invloed?
Roothooft: “Dat kwam eerder uit een wisselwerking, een gedeeld stuk smaak, maar het was ook deel van zijn eigen zoektocht. Elke keer er nieuwe software of een synthesizer uitkwam, moest hij dat immers onderzoeken. Hij probeerde dat ook in andere projecten kwijt te raken – zo begon hij ook Het Zesde Metaal met steeds meer elektronische dingen te injecteren – maar bij Elders kwam het allemaal samen. Daarom bleef het afwerken van de plaat ook een beetje aanslepen, omdat het eigenlijk ook zijn studieproject bij uitstek was.”
“Daarom vond ik het ook spannend om het zonder hem vast te pakken. Ik ben ermee naar Robin Aerts, die met Tom bij Het Zesde Metaal speelde, getrokken, en die was ook een beetje bang. Hij had de eerste versies destijds gehoord en hij vond dat latere varianten daar niet tegenop konden. Soms werk je net iets te hard aan de dingen… Hij was heel benieuwd om de afgewerkte plaat te horen, en gelukkig kreeg hij daarbij het gevoel dat hij bij ons begin had. Dat was een grote opluchting.”
enola: Je brengt het nu op de planken met Bent Van Looy en Simon Nuytten. Daarmee heb je het eigenlijk helemaal uit Toms handen moeten nemen, en van jezelf moeten maken.
Roothooft: “Dat vond ik eerst heel lastig. Ik heb mezelf lang voorgespiegeld dat ik het deed voor Tom, en voor wat Elders voor Tom en ons heeft betekend. Ik mocht dat niet laten liggen, en het zomaar snel op Spotify gooien en er verder niets mee doen wilde ik ook niet. Door er even mee te wachten, ben ik gaan voelen dat ik het ook een beetje naar me toe mag trekken.”
“De eerste keer dat ik iets van Elders live heb gebracht, nog niet zo heel lang geleden, vond ik het eigenlijk niet leuk. Ik miste Tom veel te hard, en bedacht vooral hoe blij ik zou zijn als ik ermee klaar zou zijn. Maar nu denk ik daar weer anders over.”
enola: Je gebruikt het woord “evolueren” over Elders. Het optreden in de Roma is geen eindpunt?
Roothooft: “Ik dacht dat het dat zou zijn, nu denk ik ‘we zien wel’. Twee dagen nadien spelen we op hun vraag nog het voorprogramma van Goose in de Lotto Arena. Dat vind ik mega, superspannend. Je moet weten dat Simon voor mij een behoorlijk nieuw iemand is om mee te werken. Maar tot nu toe? Een heel fijne samenwerking. Dus laat ons maar bekijken wat er gebeurt. We gaan stap voor stap, een beetje zoals ik het afgelopen jaar heb doorgebracht. In het begin van het rouwproces kon ik amper twee dagen verder kijken, nu gaat dat steeds beter. Ik vind het fijn om te merken dat je niet alles van tevoren moet overdenken, maar dat de boel vanzelf wel evolueert.”
enola: John Lennon zei het nog altijd op de mooiste manier: “life’s what happens when you’re busy making other plans.”
Roothooft: “Dat is echt goed gezegd, die moet ik onthouden. Dat klopt helemaal. Dan kun je ook niet teleurgesteld zijn of te veel verwachtingen hebben. Uiteindelijk gaat het over wat resoneert, wat werkt en wat mooi is.”
Met de tram
enola: Zelf greep je in je rouwproces ook naar de taal van de muziek. Je wierp je op je pianostudie.
Roothooft: “Het is ondertussen wat minder geworden, maar ik heb dat een tijd héél gedisciplineerd gedaan. Ik móest een uur per dag spelen, anders werd ik zenuwachtig. Zelfs als ik ergens ging logeren, werd het daardoor moeilijk. Het gaf me een soort houvast, besef ik terugkijkend. En het was een manier geworden om bij Tom te zijn.”
“Ondertussen is het anders, is het mijn ding geworden. Zo gaat dat als je je op iets smijt, dan evolueert dat vanzelf, en groei je. Een instrument bespelen is daarbij heel helder. Dat was ook Toms mantra: als je iets wil leren, moet je het elke dag doen, en er verder niet te veel over nadenken. Hij heeft me dat geleerd, want als artiest heb je soms werkluwe periodes, en daar kon ik erg down van worden. Dan trok hij me op en gingen we werken aan Elders; want in het leven kun je veel doen. Toen dacht ik soms dat hij gemakkelijk praten had met zijn hyperfocus op muziek, nu kan ik het idee wel volgen dat je gewoon iets moet vastpakken en erin opgaan, gewoon voor jezelf. Want ik zie mezelf niet per se piano spelen in het publiek, maar muziek is voor mij een fijne plek om te vertoeven. Daarin heeft hij me een fundament, een zelfzekerheid geven. Durven loslaten, en we zien dan wel waar het schip strandt. Ik heb dat ook vaak gehoord bij Tom zijn afscheid, dat hij een mentor was voor muzikanten. En dat was ook wat hij het liefste deed.”
“Muziek was zijn eten en drinken. Zelfs toen hij heel ziek was, bleef hij naar concerten gaan. Samen met Stijn Cole, zijn beste vriend. Eigenlijk is dat heel straf. Ik vond dat heel schoon, hoe hij tot op het laatste dingen wilde leren kennen, niet wilde stoppen.”
enola: In die mate dat je ’t bijna ontkenning kon noemen?
Roothooft: “Ach, je moet daar geen woorden aan vuil maken. De palliatieve deskundige die ons bijstond, zei me dat ook toen ik dat wilde analyseren en benoemen. Ze zei me dat ik blij kon zijn dat Tom er niet mee bezig was, want wie dat wel doet, ligt misschien depressief en verdrietig in bed. Dat had hij niet, hij leefde gewoon, zelfs al was hij doodziek. Het hielp dat ze dat zei, dat ik kon zien dat het oké was en iedereen het recht heeft om met zijn levenseinde om te gaan zoals hij wil. En bij Tom was dat helemaal op zijn manier: heel eigengereid en koppig tot op het bittere einde.”
“Ik weet nog hoe hij in juni 2023 naar Live /s Live op Linkeroever is getrokken, in zijn rolstoel. Ik wilde dat hij een taxi nam, maar neen, hij moest en zou met een vriend de tram pakken. Terwijl zijn spieren het al lieten afweten en zitten niet lang vol te houden was. Maar neen: niets aan de hand, Tom pakte de tram. Eigenlijk was dat heel bevrijdend, want kijk maar eens rond: je ziet weinig mensen zich zo in de openbare ruimte bewegen. Als ik zo iemand zie, denk ik ‘goed bezig’.”
enola: Daarvoor moet je mentaal sterk staan.
Roothooft: “Ja, en tegelijk was het gewoon Tom, meer niet. Als er mensen op bezoek kwamen, dan maakte hij ook gewoon grappen over zijn lijf. Dan was het ijs gebroken, en kon er lichter gepraat worden, en niet over zijn toestand. Dan keuvelden we over films, muziek, ditjes en datjes, en riep hij bij het afscheid ’tot volgende week!’ Terwijl de mensen die vertrokken goed wisten dat het misschien de laatste keer was. Eerlijk? Eigenlijk zijn dat heel mooie herinneringen, ondanks de lelijkheid van zo’n ziekteproces is hij daar heel flamboyant mee omgegaan.”
Laurence Roothooft brengt de muziek van Elders op 14 november in De Roma.
